Een gids bij een prikkelbare darm
Het prikkelbaredarmsyndroom is een ziekte van het spijsverteringskanaal die onder andere buikpijn, winderigheid, constipatie of diarree kan veroorzaken. In deze gids geven we u een compleet overzicht van wat het prikkelbaredarmsyndroom is, de symptomen die het veroorzaakt, de oorzaken ervan, hoe u het kunt behandelen en meer.
Wat is het prikkelbaredarmsyndroom?
Prikkelbare darmsyndroom (PDS) is een functionele aandoening van het maag-darmkanaal die wordt gekenmerkt door onregelmatige stoelgang, buikpijn en een opgeblazen gevoel. Het is niet gevaarlijk, maar kan toch erg vervelend, storend of invaliderend zijn.
Het prikkelbaredarmsyndroom wordt vaak geassocieerd met stress. Er is echter geen bewijs dat psychologische factoren zoals depressie, angst of hypochondrie het optreden of de progressie van het prikkelbaredarmsyndroom beïnvloeden. Aan de andere kant zijn er aanwijzingen dat stress de symptomen kan verergeren, maar dit betekent niet dat patiënten zich het prikkelbaredarmsyndroom voorstellen. De darmen zijn een van de organen met de meeste zenuwverbindingen met de hersenen, dus de signalen die tussen de twee organen worden verzonden, kunnen zeer reële veranderingen veroorzaken. Onder stress kunnen de hersenen andere signalen uitzenden dan normaal, wat zou kunnen verklaren waarom bijvoorbeeld stemmingswisselingen de ziekte kunnen beïnvloeden. Symptomen zoals constipatie, diarree of andere buikpijn kunnen verbeteren door uw dieet en levensstijl te veranderen.
Het prikkelbaredarmsyndroom komt relatief veel voor en er wordt geschat dat tussen de 10% en 25% van de bevolking in Europa er last van heeft. De prevalentie bij vrouwen is hoger dan bij mannen. De oorzaak van het prikkelbaredarmsyndroom is nog niet volledig begrepen.
Symptomen bij het prikkelbare darm syndroom
De symptomen van het prikkelbaredarmsyndroom kunnen van persoon tot persoon en ook in de loop van de tijd variëren. De meest voorkomende symptomen kunnen echter als volgt worden beschreven:
Pijn of ongemak in de buik: dit is het meest voorkomende symptoom en een sleutelfactor bij het vaststellen van de diagnose. Bij het prikkelbaredarmsyndroom is de signaaloverdracht tussen de hersenen en de darmen verstoord. Waar deze organen normaal gesproken samenwerken om de spijsvertering onder controle te houden, treden afleidingen op, wat resulteert in pijnlijke en ongecontroleerde spiersamentrekkingen. De pijn ontstaat meestal in de onderbuik, maar wordt vaak ervaren als pijn door het gehele darmstelsel.
Diarree: Ongeveer een derde van de prikkelbaredarmpatiënten heeft last van diarree. De diarree kan plotseling optreden en velen melden psychologische stress waardoor ze bepaalde sociale situaties vermijden.
Constipatie: Bijna 50% van de patiënten met het prikkelbaredarmsyndroom heeft last van constipatie. Wanneer de communicatie tussen de hersenen en de darmen niet optimaal werkt, kan de normale tijd die nodig is om een stoelgang te passeren worden verlengd of verkort. Wanneer de communicatie vertraagt, nemen de darmen meer water uit de ontlasting op en kan constipatie optreden. Meer water drinken, sporten en meer vezels en melkzuurbacteriën consumeren kunnen helpen bij constipatie.
Een opgeblazen maag: Wanneer de spijsvertering verandert als gevolg van het prikkelbaredarmsyndroom, kan dit leiden tot een verhoogde productie van lucht in de darmen. Dit zorgt ervoor dat patiënten zich opgeblazen voelen.
De omvang van de symptomen varieert van persoon tot persoon en wordt als acceptabel tot moeilijk ervaren. De symptomen variëren ook in de loop van de tijd bij dezelfde persoon, waarbij de symptomen in de ene periode mild tot matig zijn en in een andere periode prominenter. Buikpijn komt vaak voor bij het prikkelbaredarmsyndroom. Het prikkelbaredarmsyndroom wordt niet als een ernstige ziekte beschouwd, hoewel het de kwaliteit van leven van de getroffenen aanzienlijk kan beïnvloeden.
Oorzaken van het prikkelbare darm syndroom
De specifieke oorzaken van het prikkelbaredarmsyndroom zijn nog onbekend. De verschillende factoren die een rol kunnen spelen bij de ontwikkeling van het prikkelbaredarmsyndroom zijn onder meer voeding, genetica, hormonen en omgevingsfactoren zoals stress. Er wordt aangenomen dat de darmen overreageren op normaal voedsel en deze reactie veroorzaakt te veel of te weinig beweging in de darmen, wat leidt tot de bovengenoemde symptomen.
Er zijn ook een aantal patiënten die last krijgen van het prikkelbaredarmsyndroom na voedselvergiftiging terwijl ze naar het zuiden reizen, maar afgezien van deze gevallen is de oorzaak van het prikkelbaredarmsyndroom niet bekend. Er wordt momenteel onderzoek gedaan om vast te stellen of de ziekte erfelijk is, of deze psychologisch is of welke andere factoren bijdragen aan de aandoening. Hoewel stress, zorgen, spanning, angst en alledaagse problemen kunnen bijdragen aan dit soort maagklachten, worden ze niet als de oorzaak beschouwd. Recent bewijs suggereert dat de darmen reageren op bepaalde soorten koolhydraten, en er wordt gesuggereerd dat patiënten met terugkerende symptomen veranderingen in hun dieet doorvoeren om de inname van slecht verteerbare koolhydraten, FODMAPs genaamd, te verminderen.
Behandeling van het prikkelbare darmsyndroom
Het prikkelbaredarmsyndroom wordt beschouwd als een chronische aandoening waarbij de symptomen in de loop van de tijd kunnen variëren. Bij sommige mensen worden de symptomen van het prikkelbaredarmsyndroom in de loop van de tijd minder ernstig, terwijl ze bij anderen verergeren.
Het is belangrijk om gedurende het gehele traject een goede en open dialoog met de arts te onderhouden, zodat de volledige medische anamnese wordt afgenomen en diverse onderzoeken worden uitgevoerd om andere oorzaken van de klachten uit te sluiten. Deze tests kunnen bloedonderzoek, ontlastingsmonsters, een gastroscopie of een colonoscopie omvatten.
Er kunnen veel dingen worden gedaan om de symptomen te verlichten en de kwaliteit van leven te verbeteren. Het wordt vaak aanbevolen om een symptoomdagboek bij te houden om voedingsmiddelen en situaties te identificeren die de symptomen verergeren en om veranderingen in levensstijl aan te brengen door middel van veranderingen in het voedingspatroon en verhoogde fysieke activiteit.
Uit onderzoek is gebleken dat een aanzienlijk deel van de patiënten klachtenvermindering kan bereiken door over te stappen op een laag FODMAP-dieet. FODMAP staat voor Fermenteerbare Oligo-, Di-, Mono- en Polysachariden, een naam voor moeilijk verteerbare koolhydraten die de dunne darm moeilijk kan afbreken en opnemen. Het zijn koolhydraten zoals fructose, lactose, fructanen, galactanen en polyolen die voorkomen in verschillende gezonde voedingsmiddelen zoals fruit, groenten, peulvruchten en granen.
Het laag FODMAP-dieet is een dieet dat in eerste instantie wat overweldigend kan lijken, maar een arts of voedingsdeskundige kan je helpen de overgang soepel te laten verlopen. Kortom, het dieet heeft tot doel de inname van onverteerbare koolhydraten, waarvan is aangetoond dat ze symptomen veroorzaken, te verminderen. Het dieet is verdeeld in twee fasen. In de eerste fase houden de getroffenen zich twee tot zes weken aan een FODMAP-arm dieet. Hierna volgt de tweede fase, de zogenaamde herintroductiefase. Tijdens de herintroductiefase worden de voedingsmiddelen die in de eerste fase systematisch werden vermeden, opnieuw geïntroduceerd. Het doel van deze fase is om de klachten zo goed mogelijk onder controle te houden en patiënten zo min mogelijk te beperken. In deze fase worden de voedingsmiddelen geïdentificeerd die de meeste symptomen veroorzaken. Zelfs als er in de eerste fase verbetering optreedt, is het belangrijk om de voedingsmiddelen opnieuw te introduceren en de symptomen onder controle te houden. Het langdurig vermijden van voedsel kan de opname van essentiële voedingsstoffen belemmeren en wordt niet aanbevolen. Meestal wordt patiënten geadviseerd hun dieet te veranderen en uit te zoeken wat de ergste triggers voor hun symptomen zijn.
Naast medicijnen die een opgeblazen gevoel en/of maagpijn verlichten, bestaat er ook het spijsverteringsenzym FODZYME. Het is 's werelds eerste spijsverteringsenzym dat FODMAP's afbreekt en daardoor verteerbaar maakt. Met FODZYME kunnen onder andere uien en knoflook weer zonder klachten gegeten worden. Het poeder wordt direct over het voer gestrooid.
Sommige mensen ervaren ook verlichting van hun symptomen door probiotica te nemen. Probiotica bevatten levende bacteriën die de bacteriële flora in de darmen kunnen verbeteren. Ze zijn zowel in de natuur te vinden als als toevoeging aan voedingsmiddelen zoals Biola, yoghurt en kefir.
advies
Veel patiënten melden dat hun symptomen toenemen als ze onder stress staan. Het kan daarom nuttig zijn om verschillende stressmanagementtechnieken te leren, zoals yoga, meditatie, ademhalingsoefeningen en ontspanningsoefeningen. Als u bijzonder gestrest en bezorgd bent, kan gesprekstherapie ook helpen. Lichamelijke activiteit wordt over het algemeen aanbevolen om de darmfunctie te verbeteren en pijn te verlichten. Regelmatige fysieke activiteit kan een opgeblazen gevoel verlichten door de beweging van darmgassen te vergemakkelijken, en het is aangetoond dat het de stresshormonen in het lichaam vermindert door de productie van endorfines te verhogen. Het wordt aanbevolen om elke dag minimaal 30 minuten aan lichaamsbeweging te doen.
Om de symptomen van het prikkelbaredarmsyndroom te verminderen en onder controle te houden, kan het ook de moeite waard zijn om niet alleen te letten op wat u eet, maar ook op de manier waarop u uw maaltijden eet. Zorg ervoor dat u regelmatig eet, goed kauwt en dat u rustig bent tijdens de maaltijden. Om uw darmen de hele dag actief te houden, kan het nuttig zijn om niet meer dan 3-4 uur tussen de maaltijden door te laten en elke dag minimaal 1,5 liter water te drinken. Probeer ook uw consumptie van cafeïnehoudende dranken, zoals koffie, alcohol en koolzuurhoudende dranken, te beperken.
Ten slotte melden sommige patiënten ook verbetering door middel van hypnose als ze niet reageren op veranderingen in levensstijl. Hypnose kan patiënten helpen beter te ontspannen en zo de symptomen te verlichten. Bovendien kan cognitieve gedragstherapie ook stress helpen voorkomen door negatieve denkpatronen over de ziekte te veranderen, waardoor de patiënt de ziekte beter onder controle kan houden. Bedenk dat hoewel het prikkelbaredarmsyndroom de kwaliteit van leven kan beïnvloeden, het de darmen niet vernietigt. Het is raadzaam om zoveel mogelijk over de ziekte te leren om deze beter onder controle te kunnen houden, maar raadpleeg altijd een arts voordat u grote veranderingen in uw levensstijl aanbrengt.
